“Желмаян жок кылынышы керек”. Эксперттер УКМКнын АКСин жоюу керектигин бир нече жолу айтышкан
Садыр Жапаров УКМКнын АКСин жоюп дагы бир тарыхый чечим кабыл алды. Көпчүлүк эксперттер муну Кыргызстандагы ишкердикти өнүктүрүүгө түрткү бере турган чоң кадам деп айтышууда.
УКМКнын Коррупцияга каршы кызматын жоюу маселеси буга чейин дагы бир нече жолу көтөрүлгөндүгүн белгилей кетүү керек.
Мисалы, ЖК депутаты Улугбек Садиков Жогорку Кеңештин жыйындарында УКМКнын АКСи эч нерсеге жарабай тургандыгын жана аны жоюу керектигин бир нече жолу белгилеген.
«Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнө караштуу Экономикалык кылмыштарга каршы күрөшүү мамлекеттик кызматы жокко чыгарылды. Анткени анын пайдасына караганда зыяны көп болчу. Ушул эле себеп менен УКМКнын Коррупцияга каршы кызматын жоюп салуу керек. Биз салык төлөөчүлөрдүн эсебинен жашап жатып, аларга кайра бут тосуудабыз. Тескерисинче, аларды колдоо керек», — деген эл өкүлү.
Ата мекендик эксперттер дагы “УКМКнын АКСи — жандармга, ал эми анын кызматкерлери — кол тийгис кастага» айланды деп сындап келишкен.
Бул позицияны оппозициялык саясатчы Өмүрбек Текебаев дагы колдогон.
“УКМКнын АКС Коррупцияга каршы кызматы бар. Бул Конституцияга туура келбейт. Бул кызмат кайрадан түзүлүп, түздөн-түз премьер-министрдин баш ийүүсүнө өтүшү керек. Бул мыйзам биринчи кезекте өзгөртүлүшү керек”, — деген Ө.Текебаев.
Мурунку генералдар өздөрү ЖМКларга Коррупцияга каршы күрөшүү кызматы түзүлгөндө, анда экономикалык билими бар адистер, даяр жана чынчыл адамдар иштейт деп болжолдошкондугун, бирок, тилекке каршы, ал жакка айрым кызматкерлер телефон чалуу аркылуу, тууганчылык, тааныштык жол менен алынып келингендигин айтышкан.
«АКС түзүү идеясы сонун болгон, бирок натыйжасы анчалык деле жакшы болгон жок. Биринчиден, коррупцияга каршы күрөш улуттук коопсуздукка анчалык окшошпойт, андыктан кызмат Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин курамына кирбеши керек — ал көзкарандысыз, прокуратуранын көзөмөлүндө иштеши керек.
Экинчиден, тейлөө кызматкерлери өздөрүн укмуш кудуреттүү сезип, аябай бузулуп кетишти, мындай түшүнүктү өзгөртүү керек. Кийинкиси: ички курамы кайрадан каралышы керек. Жалаң жаштар, өзгөчө жаш балдар иштеген жер — кызмат эмес. Алардын аң-сезими кандай? Алар көңүл ачышы керек, дискотекаларга барышы керек, алар мындай кызматта иштөөгө жетиле элек. Ошол себептен иш тажрыйбасы беш жылдан кем эмес оперативдик кызматта иштеген, тажрыйбалуу кызматкерлерди кабыл алуу керек. Мен бул кызматка 39 жыл 10 айлык өмүрүмдү бердим. Ушунун бардыгын карап отуруп, мындан да ылдый түшүгө болбой тургандыгын түшүнүп жатам», — деп белгилеген генерал-майор Шейшенбек Байзаков.
Эксперттер эң аз дегенде 10 жылдан бери баса белгилеп келе жаткан нерсе — УКМКнын АКСи Алмазбек Атамбаевдин ойлоп тапканы, Атамбаев доорундагы саясий оппоненттерди куугунтуктоонун символу. Атамбаев үчүн АКС ал президент болуп турганда жакшы болчу жана АКС анын тегерегиндегилерге тийишкен эмес. Атамбаев кызматтан кетип, анын кадрларын камакка алуу башталаары менен АКС Атамбаев үчүн репрессиялык машинага айланды.
Жалпысынан алганда, акыркы жылдары УКМКнын АКСи коррупцияга каршы чыныгы күрөшкө анчалык деле катышкан жок. Бирок, бизнести кошмарга айлантууга жакшы салымын кошту. Буга өлкөдөгү ири ишкерлердин көптөгөн далилдери жана билдирүүлөрү бар. Демек, бул кызматты жоюу кадамы туура жана өз убагында жасалды. Эксперттердин узак мөөнөттөн берки айтып келе жаткан сунуштарына жооп берет.
«Желмаян эбак жок кылынышы керек болчу» дешет алар.
