Нейропсихолог: Баланы гаджеттен алыстатуунун жолдору
Нейропсихолог Кубат Каниметов баланын жалгыз «досу» смартфон, планшет болуп калбашы үчүн ата-эне кандай аракеттерди көрүүсү керектигин түшүндүрүп берди.
Адистин айтымында, адегенде баланын жүрүм-турумуна байкоо салуу керек. Ал өзүнүн милдеттерин кандай аткарып жатат, мектепке көңүлдөнүп барабы, кандай окуйт, түрдүү чыгармачыл, спорттук иш-чараларда активдүүбү, мунун баарына көзөмөл жүргүзүү зарыл. Бала өнүгүүсү боюнча өзүнүн жашынан бир аз артта болуп жатса, сабактарынан жетишпей стресске түшсө мунун себептеринин бири смартфон болушу мүмкүн.
«Интернет мейкиндигинде өзүн күчтүү жана өнүккөн адам катары сезүүгө көп мүмкүнчүлүктөр бар. Себеби анда ойдон чыгарылган гана токоолдуктар болот, балага аны жеңип өтүү оңой, мындай абал кайталанган сайын интернетте убакыт өткөрүү ага ошончолук кызыктуу боло берет», — деп түшүндүрдү Каниметов.
Ошол эле учурда заманбап жашоодо балдардын гаджет колдонуусуна тыюу салууга болбой турганын, аларды смартфондон канчалык тыйган сайын кызыгуусу ошончолук күчөй берерин айткан. Бирок сөзсүз түрдө ал көргөн контентке көзөмөл кылып туруу шарт.
«Эми канчалык көнүмүш сөздөй угулбасын, бала колдонгон контентте сапаттуу, туура нерселерге үйрөткөн материалдар болушу керек. Балаңыз эмнеге кызыгарын аныктап алып, смартфонду ошого жараша анын калыптанышына көмөктөшкөн курал катары пайдаланса болот. Үй-бүлө мүчөлөрү ал контентти талкуулап, чоңдор балдарга андагы эмнелер пайда, эмне зыян экенин айтып берип, баланы туура-туура эмес нерселерге тарбиялоого болот», — деп эсептейт Каниметов.
Нейропсихолог баланын гаджет менен канча убакыт өткөргөндүгүнө караганда андан ал эмнелерди көрүп-үйрөнүп жатканы маанилүүрөөк экенин кошумчалады. Эгерде ата-эне бала менен туура мамиле курганды билсе, ал гаджетке чап жармашып калбайт.
“Баланын жашоосу түрдүү, кызыктуу болсо, ал алектенчү нерселер көп болсо анын калыптануусунда көйгөй жаралбайт, өзү эч бир контенттен көз каранды да болуп калбайт. Ата-эне бала менен биргеликте ал кызыккан видео же башка материалдарды чогуу көрүп талкууласа, чүрпө муну кубануу менен кабыл алат», — деп сөзүн жыйынтыктаган Каниметов.